بايد به خاطر سپرد كه كاسپين اسبي خونگرم ميباشد بنابراين برخورد و تماس كودكان با اسبهاي جوان بايد تحت نظارت يك شخص باتجربه باشد.بهتر است قبل از بيان ارزشهاي فرهنگي، تاريخي و ژنتيكي اسب کاسپین به ويژگيهاي بدني اين حيوان نادر پرداخت چرا كه بسياري از اين ويژگيها منحصر به اين نژاد بوده و در هيچ يك از ديگر گونههاي اسب در جهان قابل مشاهده نيست.
در واقع بايد گفت ارزشهاي بدني اين حيوان سبب جلب توجه ايرانيان ازسه هزارسال قبل از ميلاد شده است، ويژگيهايي كه اين حيوان را به نماد و نشان قدرت ايرانزمين در عصر هخامنشيان تبديل نمود.
خصوصیات بدني:
اندازههاي بيومتريك: قد اسبهاي کاسپین ثبت شده در ICS بين 100 تا 130 سانتيمتر گزارش شده است. البته نمونههاي كمتر از 100 سانتيمتر هم ديده ميشود. باستانشناسان ميگويند نخستين كاسپينها قدي حدود 90 سانتيمتر داشتهاند. عوامل متعددي بر شاخص قد اسبهاي کاسپین مؤثرندكه وراثت مهمترين آنها است. غالباً مولدهاي قد بلند كرههايي بلند توليد ميكنند. بعضيها معتقدند قد در چند نسل متوالي زاد و ولد افزايش مييابد.
برخی شاخص مراقبت و تغذيه را در قد دخيل ميدانند و ميگويند تغذيه مناسب و مراقبت بهتر موجب افزايش قد تا بيش از 130 سانتيمترخواهد شد. انجمن بينالمللي متوسط قد اسبها را 113 سانتيمتر عنوان كرده است. نكته قابل توجه در قد اسبها اين است كه به دليل رشد سريعتر اين نژاد نسبت به ساير اسبهاي دنيا،كاسپينها در 18 ماه اول زندگي خود به حداكثر قدشان دست پيدا ميكنند.
اندازههاي بيومتريك اندام تا حدودي ميتوانند به عنوان شاخصي در شناسايي نژادهاي اسب مؤثر باشند. اما در مورد اسب کاسپین به دليل تنوع ژنتيكي بسيار زياد كه در فنوتيپ و بالطبع در اندازههاي بدن ظهورمييابد اندازه هاي بيومتريك داراي دامنه تغيير يا به اصطلاح انحراف معيار- نسبتاً زيادي ميباشد.
1. بر اساس نتايج ايستگاه تحقيقات اسب خجير
دندان: درست در جايي كه در گوشتخواران دندان پيشآسيايي اول وجود دارد و در علفخواران معمولاً ديده نميشود، در اسب کاسپین وجود دندان اضافي گزارش شده است. وجود اين دندان اضافي در 85 درصد اسبهاي 1 تا 5 سال گزارش و از اين موضوع به عنوان راهي براي شناسايي اسبهاي مشكوك به اسب بودن نام برده ميشود. البته خانم دالتون ميگويد اين دندان دردو سالگي همراه دندانهاي شيري ميافتد.
وزن بدن: وزن شاخصي است كه در تنظيم جيره لازم و در تعيين ميزان داروي موردنياز توسط دامپزشك دخيل است. وزن اين نژاد در ايران مطمئناً منحصر بفرد است زيرا در كشور ما نژادهاي پوني وجود ندارد و تنها اسب کاسپین ميباشد كه داراي قد كوتاه و بالطبع وزني كمتر نسبت به ساير اسبها است. اسبهاي کاسپین در 18 ماهگي همانطور كه به حداكثر ارتفاع خود ميرسند به حدود 75 درصد وزن بدن خود دست پيدا ميكنند. وزن آنها با نزديك شدن به سه سالگي- سن بلوغ- كامل خواهد شد.
ميانگين وزن اسب کاسپین در سنين مختلف
سن ميانگين وزن ( كيلوگرم)
تولد 21
3 ماهگي 57
6 ماهگي 75
9 ماهگي 94
12 ماهگي 109
18 ماهگي 144
24 ماهگي 165
سه سالگي 200
خلق و خو:
اسبها باهوش، جسور و كنجكاو هستند، در عين حال مطيع بوده و محبت سرشاري را به افراد نشان ميدهند. آنها داراي احساسات دوستانه فوقالعادهاي هستند، چشمانشان به شدت جستجوگر است و غالباً بيشتر با يك نفر رابطه برقرار ميكنند. آنها طبيعتي باگذشت دارند و به ندرت در مقابل اشتباهات مالك خود خشم نشان ميدهند. آنها در سواري تندرو اما قابل تربيت هستند، سريع يادگرفته و به آساني تربيت ميشوند. آنها در برابر صدازدن ـ و اينكه آنها را با نامي مشخص صدا كنيم ـ بينهايت تأثيرپذيرند.
نريانها ايدهآل هستند و اغلب بدون هيچ مشكلي در اصطبل در نزديكي ماديانها نگهداري ميشوند. ماديانهاي توليدمثلي و نريانها اغلب بعد از يك وقفه طولاني با حداقل افت تربيتي به كار برگردانده ميشوند.
اصول ارتباط با كودكان:
عليرغم رفتار مثالزدني اين نژاد بايد به خاطر سپرد كه كاسپين اسبي خونگرم ميباشد بنابراين برخورد و تماس كودكان با اسبهاي جوان بايد تحت نظارت يك شخص باتجربه باشد.
قابل ذكر است كه براي دستيابي به ويژگيهاي فوق كه در مورد خلق و خوي كمنظير اسبها ذكر شده بايد آنها را تربيت نمود و نبايد انتظار داشت اسبهايي كه در طول چندسال عمرشان با افرادي از نزديك برخورد نداشتهاند و يا بدتر از آن اينكه رفتارهاي نامناسب و پرخاشگرانه و يا حتي برخورد بدني با آنها صورت گرفته، اسبهايي رام، مطيع، سرزنده، شاداب و مهربان باشند.
با اين وجود دوره تربيتي موردنياز- حتي براي اسبهايي كه در بدترين شرايط خلق و خو قرار دارند- به حدي كوتاه ميباشد كه ميتوان اين دوره را به حساب نياورد.